شیفت انسان معاصر از دغدغه توصیف آموزه‌های دینی به دغدغه چرایی و تبیین
تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۶۳۴۹۶
به گزارش مبلغ هفدهمین جلسه از سلسله نشست های "دین و چالش های روز" با موضوع "چالش انسان معاصر و تبلیغ نظری دین" چهارشنبه 16 اسفند سال جاری از سوی پژوهشگاه قرآن و حدیث برگزارشد. دکترمجید احسن عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق( ع) در این نشست سخنرانی کرد که مشروح سخنان وی را در ادامه می‌خوانید:
دکتر احسن در تبیین پرسش آیا تبلیغ نظری دین پاسخگوی انسان معاصر است؟ گفت: در دنیای معاصر پنج چالش در حوزه الهیات رخ داده است که خود آنها به خودی خود چالشی بر علیه الهیات نبودند ولی در بخشی از اذهان یا در دوره‌های تاریخی به عنوان چالش بنیادین مطرح شدند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
یکی از این چالش‌ها، چالش کیهان شناسی است که توسط گالیله و کوپرنیک طرح شد و چون نهاد دین از از نظریه زمین مرکزی و هیئت بطلمیوسی دفاع می‌کرد، به طور عادی وقتی دانشمندان نظریه مقابلی را مطرح کردند و تصویب شد، در بخشی از اذهان بشری این به منزله دیدگاهی که الهیات را به چالش کشیده و دین را زیر سوال برده مطرح شد.
عضو هیپت علمی دانشگاه امام صادق گفت: یکی دیگر از این چالش‌ها چالش زیست شناختی بود؛ چون تلقی متفکران و تفسیر آن در برخی سنت‌ها، ظهورات دینی تفسیری که از انسان داشتند در مورد انسان به یک ثبات انواعی قائل بودند و به لحاظ زیستی انسان را موجود متکامل از حیوانات نمی‌دانستند، وقتی نظریه داروین مطرح شد افرادی که تاکنون یک تفسیر خاصی از دین داشتند، این به مثابه یک امر ضد دینی تلقی شد و دیدند که انسان بر اساس یک روند طبیعی در نزاع برای بقا در یک جهشی از یک تبار میمونی پدید آمده است.
به گفته وی چالش سومی که در این حوزه بر بشر گذشت، انسان شناختی یا روان‌شناختی است که برخی مانند فروید با نظریه‌ای که مطرح کردند تلقی که انسان همه باورها و اعتقاداتش بر بنایی به نام فطرت و عقلانیت است را زیر سوال بردند و او نشان داد که تمام زیربنای باورها و اعتقادات انسان را در غرایز باید سراغ گرفت و بسیاری از آنها نیز ناخودآگاه هستند و چنین تفسیری از انسان شد. چهارمین مورد، چالش فلسفی است که در قرن ۱۶ و ۱۷ با شخصیت دکارت شناخته می‌شود، در چالش فلسفی که بنیادی‌ترین چالش است دیدگاه سوبژکتیویته که یکی از برون داده‌های آن اومانیسم و دموکراسی است مطرح شد. دکارت نشان داد وقتی من می‌توانم به یک معرفت یقینی برسم که این معرفت یقینی درون زاد است و به نظریه‌ای رسید که این معرفت یقینی را انسان خودش رسیده است و انسان محور است، پس انسان معرفت و یقین را معنا می‌دهد و نیازی نیست که امیدی به عالم قدس داشته باشد و خود باید بهشت و پیشرفت را رقم بزند ، در حوزه علوم تجربی علمی که کشف طبیعت می‌کرد مبدل به علم تسلط بر طبیعت شد و نتیجه‌اش انسان تکنولوژی ساز شد و آن دیدگاه کلاسیکی که معتقد بود علم و وجود همه خداداد هستند چه ما بدانیم چه ندانیم او ما را خلق کرده است، ازبین رفت و این تکنولوژی پیشرفت کرد.
وی افزود: چالش دیگری که رقم خورد چالش اطلاعاتی بود، این پیشرفت‌ها منجر شد که بشر امکان جدیدی برای گشت و گذار پیدا کند؛ قطار، هواپیما و رسانه‌های ارتباطی و تلگراف و ارتباطات این گونه برقرار شد و انسان توانست سفر کند و ا ز سراسر دنیا اطلاعات پیدا کند و حوزه انباشت اطلاعات، بسیار گسترده شد.
وی تصریح کرد: وقتی از انسان معاصر در دغدغه الهیاتی سخن می‌گوییم؛ انسان معاصر یعنی انسانی که این چالش‌های بنیادین بر او گذشته است، انسانی که در این چالش حضور دارد انسانی است که تجربه‌های گسترده‌ای داشته و روایت‌های مختلفی از واقعیت و حقیقت و دین را می‌شنود. بنابراین این سوال مطرح است که آیا نهاد دین و امر تبلیغ با تمام دغدغه مقدسی که دارد می‌تواند با همان شیوه‌های سنتی و همان محتواهایی که در گذشته توسط عالمان تولید شده به همان جنبه‌های نرم‌افزاری و سخت افزاری گذشته اکتفا کند؟
آقای احسن ادامه داد: یکی از ویژگی‌های انسان امروزی پیچیدگی است، انسان امروز بسیط و تک بعدی نیست و در یک بعد خلاصه نمی‌شود و ابعاد وجودی او گره‌خورده و در هم تنیده است. دومین ویژگی این است که انسان از دغدغه توصیف آموزه‌های دینی به سمت تبیین این آموزه‌ها کشیده شده است یعنی سوال می‌پرسد که چرا در آموزه‌های دینی من باید چنین اعتقادی داشته باشم؟ چرا دین چنین باید و نبایدی را دارد؟ پیش فرض گذشته، ابلاغ دینی بود اما امروزه عالم دینی باید قادر به پاسخگویی به سوالات و شبهات جدید باشد. سومین ویژگی انسان جدید ابن هست که دغدغه وجودی و اگزیستانسی در نسبت با حوزه الهیات و دین پیدا کرده است یعنی اگر آموزه‌های دینی به خوبی توصیف شد، بهترین استدلال‌ها و توصیف‌ها و تبیین‌ها در دفاع از حوزه دین به کار گرفته شد و شخص به لحاظ نظری و تئوریک اقناع ذهنی شد؛ این سوال را می‌پرسد که خدا در زندگی من چه نقشی ایفا می‌کند؟ متالهان دینی متوجه این نکته شدند که باید ابعاد وجودی انسان امروز در حوزه دین را شناخت، توجه انسان امروز به رسانه و سلبریتی و عرفان‌های نوظهور و توصیه‌های آنان در جهت بهبود زیستی است تا همه امورات او حل شود. لذا نهاد دین رقیب پیدا کرده است و باید بتواند بهبود زیستی بهتری در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی داشته باشد، همچنین در عرصه سیاست ورزی بتواند نقش مثبتی ایفا کند و این نقش دیگر با نقش تئوریک و تبلیغ نظری قابلیت انجام ندارد . به همین جهت امروزه از حوزه ای به نام الهیات کاربردی و عملی سخن گفته می‌شود، یعنی در کنار اینکه یک مبلغ دینی بحث‌های نظری را باید تبلیغ کند، در حوزه‌های دیگر باید نقش ایفا کند و عینیت بخشی در وجود خود داشته باشد و خودش تجسم عینی مصداق‌ها باشد.
وی درپایان نشست گفت: کاستی‌های ما در مواجهه با انسان معاصر در حوزه این است که ما به لحاظ مهارتی باید تقویت شویم و محتواها را بازخوانی کنیم و متناسب با اقتضائات انسان امروزی کنیم و در عین حال الهیات عملی را هم باید جدی بگیریم.
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1884363منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: قرآن پست مدرنیته آموزه های دینی انسان معاصر آموزه ها چالش ها مطرح شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۶۳۴۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مأموریت ویژه جامعه قرآنی ارتقای ظرفیت‌های معنوی کشور است
به گزارش خبرنگار مهر، ساسان زارع معاون هماهنگ کننده قرارگاه بقیه الله در یازدهمین همایش سراسری مسؤولان جوامع فرهنگی قرآنی عصر که در مجتمع یاوران مهدی قم برگزار شد با اشاره به مواجه مستقیم جمهوری اسلامی ایران با رژیم صهیونیستی ابراز کرد: در این مواجهه غول‌های تکنولوژی دنیا در حوزه پدافند در مقابل ما قرار گرفتند و یک جنگ تمدنی در حوزه تسلیحات نظامی شکل گرفت.
وی با اشاره به دلیل این که طرف مقابل مغلوب شد، اظهار کرد: یک بار کشورهای عربی جمع شدند تا کوچک‌ترین ضربه‌ای به اسرائیل بزنند؛ ولی با وجود این که تا بن دندان مسلح بودند و در زمان خود هیچ کسری تسلیحاتی نداشتند ولی شکست خورده جنگ را ترک کردند ولی دلیل اینکه امروز این پیروزی رقم خورد این بود که الگوی تهیه تسلیحات نظامی ما بومی بود.
معاون هماهنگ کننده قرارگاه بقیه الله با بیان اینکه وقتی کشوری یک اسلحه تولید می‌کند توان مقابله با آن را هم دارد، گفت: آن چیزی که امروز باعث شد که طرف مقابل مقهور و مغلوب شود این بود که با تسلیحات و تکنولوژی روبرو شد که هیچ اطلاعی از آن نداشت.
وی با بیان اینکه مشکل آمریکا با حاج قاسم این بود که با الگوی تصمیم گیری او آشنا نبودند و آن را نمی‌شناختند، گفت: هر ایده جدید حکمرانی که متولد می‌شود باید بتواند ساختارهای مخصوص به خود را گسترش دهد و سبک زندگی مختص خود را شکل دهد و اگر این کار را نکنند شکست می‌خورد.
زارع با بیان اینکه اگر ما نتوانیم ساختارهای زندگی برخاسته از ایده مرکزی ولایت فقیه و مردم سالاری دینی را شکل دهیم این ایده به تحقق نخواهد رسید، گفت: ما نمی‌توانیم یک سیستم غربی را وارد کشور کنیم و برداشت نهایی ما تمدن اسلامی باشد؛ بنابراین اگر ما نتوانیم ساختارهای بومی مبتنی بر مردم سالاری دینی را شکل دهیم هیچ گاه تمدن نوین اسلامی شکل نخواهد گرفت.
وی موفقیت موشکی ایران در مواجهه با اسرائیل را نمونه کوچکی از بلوغ مردم سالاری دینی در حوزه امنیتی و تسلیحاتی دانست و گفت: وقتی تکنولوژی غرب را وارد می‌کنیم در حقیقت فکر، ارزش و چارچوب‌های فرهنگی آن کشور را وارد کرده ایم و همین مشکل ما با رژیم پهلوی بود.
معاون هماهنگ کننده قرارگاه بقیه الله با بیان اینکه این نکته تمدنی در دیگر حوزه‌ها هم باید شکل بگیرد، گفت: مقام معظم رهبری در دیدار با دهه هشتادی‌ها به آنها فرمودند که شما ایران را در قله تمدن دنیا خواهید دید و در جای دیگر فرمودند این تمدن شکل نخواهد گرفت مگر با کشور مستقل، پیشرفته، معنوی و الهام بخش.
وی مأموریت ویژه جامعه قرآنی عصر را ارتقای ظرفیت‌های معنوی جامعه بر مبنای ترویج انس با قرآن دانست و گفت: الگوی تمدنی مردم سالاری دینی با حضور و نقش آفرینی مردم مؤمن به وجود آمده است و این حضور باید به صورت پر رنگ تر ادامه پیدا کند.
زارع با بیان اینکه با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری به دو دلیل باید الگوی عمل در گام دوم انقلاب تغییر کند و یک حرکت عمومی شکل بگیرد، افزود: دلیل اول اینکه مسائل گام دوم انقلاب از جنس فرهنگی و غیر ملموس است و دلیل دوم اینکه حرکت‌های فرهنگی و نرم نیاز به استمرار و امتداد اجتماعی و اتخاذ یک سبک زندگی مجاهدانه دارد.
وی با بیان اینکه یک تمدن به صورت تدریجی شکل می‌گیرد و به اوج می‌رسد گفت: هر چه تعداد جلسات خانگی بیشتر شود جامعه اسلامی‌تر می‌شود و نباید از این کار خسته شویم بلکه باید به این فعالیت خود ادامه دهیم و نتایج آن را بعدها ببینیم.
کد خبر 6089237
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»